Demiryolu taşımacılığında deprem sonrası bazı önemli hatlarda meydana gelen hasar, maden ihracatını büyük sekteye uğrattı. Demiryolu firmaları, madencilerin limana indirmek istediği ihracat yükünün yarısını bile taşıyamıyor. Yurt dışı siparişlerinde iptallerin başladığı belirtiliyor.
Deprem felaketi nedeniyle bazı demiryolu hatlarında meydana gelen hasar, lojistikçiyi ve ihracatçıyı büyük sıkıntıya soktu. Lojistikçiler gelen taşıma taleplerini karşılamakta büyük sıkıntı yaşarken, ihracat tarafında ise en büyük darbeyi madenciler aldı. Doğu’daki maden fabrikaları, ihracat yükünü limana indirmediği için yurt dışında iş kaybetmeye başladı. Konuyla ilgili EKONOMİ gazetesine konuşan Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD) Başkanı Onur Küçükakdere, ihracatta daha büyük kayıplar yaşanmaması için yollardaki onarım çalışmalarına hız verilmesi çağrısında bulundu.
6 Şubat’ta yaşanan ve 11 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli deprem nedeniyle İzmir yolu üzerindeki Kapıdere- Gölbaşı arasındaki tünel tamamen çöktü. Demiryolcular alternatif güzergah olarak rotayı uzatarak Malatya civarındaki Tohma Köprüsü’nü kullanıyor. Ancak bu köprü de hasar nedeniyle yüzde 50 kapasiteyle çalışıyor. Günlük yaklaşık 3.000 tona yakın yükün geçtiği köprüden, deprem sonrası 1.500 tonun geçişine izin veriliyor. Yetkililer, tünelin 6 aydan önce onarılmasını beklemiyor ancak, en azından alternatif güzergah olan Tohma Köprüsü’ndeki hafif hasarın acilen giderilmesini ve tam kapasiteye geçilmesini istiyor. Onarım çalışmalarına yönelik ihale yapılmadığı için üç aydan fazla süredir köprüdeki hasar giderilemiyor.
DTD Başkanı Küçükakdere, özellikle ufak tadilatlarla onarılabilecek hasarlı yollarda altyapı çalışmalarının ivedilikle tamamlanmasını beklediklerini ifade etti. Küçükakdere, “Tohma köprüsü yeniden tam kapasite çalışmaya başlarsa ihracatçının kaybı büyük oranda azalacak” dedi.
Yetkililer, ayda 100 bin ton maden yükü taşıma ihtiyacı olan bir firmanın, 20 bin tonu limana zor indirdiğini dile getiriyor. Bu nedenle ihracatçının yurt dışı pazarlarda kan kaybetmeye başladığı ifade ediliyor. Bazı şirketler gecikme nedeniyle armatöre ceza ödemek istemediği için yurt dışı siparişlerini iptal ediyor.Demiryolunda en fazla taşıma yapan sektörlerin başında mandencilik geliyor. Özellikle krom ve demir cevheri demiryoluyla taşınıyor. Nisan 2022’de704 milyon 145 bin olan maden ihracatı, Nisan 2023’te yıllık bazda yüzde 33,2 düşüşle yaklaşık 470 milyon dolara geriledi. Böylece, yılın ilk dört ayında maden ürünleri ihracatı yüzde 19,6 düşerek 1 milyon 792 bin dolarda kaldı. DTD yetkilileri, maden ihracatındaki düşüşte demiryolunda yaşanan sıkıntıların etkisinin büyük olduğunu söyledi.
Karayolu, alternatif güzergah olamıyor
Sektör temsilcileri, demiryolunda yaşanan sıkıntılar nedeniyle ihracatçıların bazı taşımaları karayoluyla taşıtmayı denediğini aktardı. Ancak demiryolunda milyonlarca tonu bulan maden yükünün kısıtlı bir kısmını karayoluyla taşımak mümkün. Öte yandan karayolunda maliyetler de demiryoluna göre daha yüksek. Ayrıca karayolunda talepte yaz aylarının yoğun geçmesi nedeniyle de bu taşıma modu alternatif olarak değerlendirilemiyor.
Deprem bölgesine çimento sevkiyatı aksıyor
Deprem bölgesinde yeniden inşa çalışmaları kapsamında artan çimento ihtiyacı yollardaki sıkıntılar nedeniyle aksıyor. Çünkü deprem bölgesi yakınlarındaki çimento fabrikalarının ihtiyaç duyduğu kömür Batı’dan Doğu’ya demiryoluyla taşınıyor. Hasarlı yollar, bu taşımaları da sekteye uğratıyor.
Aysel YÜCEL – EKONOMİ.COM
