Küresel ekonomideki daralma ve resesyon endişelerinin ilk faturası taşımacılıkta ortaya çıktı. Pandemiyle birlikte tarihi rekorlar kıran küresel denizyolu taşımacılık navlun endeksleri, düşüşe geçti. Küresel ticaretin yüzde 90’a yakının taşındığı denizyolunda, ekonominin de öncü göstergelerinden sayılan Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI), bu yılın zirvesi olan 23 Mayıs’tan bu yana 1.350 puana yakın düşüş göstererek, dün 2.043 puana kadar geriledi. Konteyner navlununda da benzer bir düşüş yaşanıyor. Küresel danışmanlık şirketi Drewry’nin dünya konteyner endeksine göre, Ocak 2022’de 9.600 dolar olan 40’lık konteynerin spot navlun bedeli, Haziran 2022 sonunda 7.066 dolara kadar geriledi. Sektör uzmanları, küresel piyasalardaki resesyon beklentisi ve yatırımların yavaşlaması paralelinde navlundaki düşüşün devam etmesini öngördüklerini belirterek, yatırımcıları temkinli olmaları konusunda uyardı.
“Gemi satın ama almayın!”
Türk Armatörler Birliği Başkanı Cihan Ergenç, küresel ekonomideki daralma ve resesyon beklentilerinin navlundaki düşüşün süreceğine işaret ettiğini belirterek, “ABD’deki ekonomi politikaları, Çin’de yaşanan gelişmeler ve Rusya-Ukrayna savaşı bir kırılmaya işaret ediyor. Ekonomide ciddi bir daralma yaşanıyor ve her geçen gün resesyon beklentisi artıyor. Global ekonomideki durgunluk ve gelecek endişeleri kömürcüsünden buğdaycısına ve armatörüne herkesi etkiliyor. Bu büyüme daralması ne kadar sürecek bilmiyoruz ama bu kadar yüksek enflasyon global ekonomide sürdürülebilir değil. Bunu ne kadar zaman içerisinde kontrol altına alınabilir bilmiyoruz. Bana göre ABD’deki gerçekte yüzde 10’un üzerinde olan enflasyonu yüzde 2.5’lara indirmek 1.5 yıl gibi bir zaman alır” dedi. Tüm bu gelişmelerin küresel yük hareketini yavaşlatacağını ve dolayısıyla navlunda düşüşün sürmesini beklediklerini belirten Ergenç, yatırımcılara temkinli olmaları çağrısında bulundu. ‘”Gemi almayın. Satma planınız varsa da bunu daha ciddi düşünün” diyen Ergenç, “Navlun düşüşü ne kadar sürer bilmiyoruz ama bugün 24 bin doları bulan supramax bir geminin günlük kazancı bir yıl sonra 10 bin dolarlara gelirse şaşırmam. Bugün 30 milyon dolara bir konteyner gemisi alacağınıza, 1-1.5 yıl sonra üç gemi alabilirsiniz. Zirvede almak doğru değil. Aldığınız paraya çıkarmak için hamallığa çalışırsınız. Dolayısıyla aldığınız parayı çıkarmanız lazım" açıklaması yaptı.
“Çin yavaş giderse hiç şans yok”
Ergenç, endekslerin aşağıya gittiğini, bu sürecin yavaş da olsa devam edeceğini öngördüklerini belirterek, “Endeks bir düzeltme daha yapabilir ama bunun kimseyi yanıltmaması lazım. Daralan ekonomiye göre hazırlıklı olmak gerektiğini düşünüyorum” dedi. Cihan Ergenç, Çin’deki duraklamanın çok daha yavaş olacağının konuşulduğunu ifade ederek, “Çin yavaş giderse denizciliğin hiç şansı yok” dedi. Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI), Ekim 2021’de 5.600 puanı aşarak son 15 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Son 6 haftadaki yüzde 40'a yakın düşüşün ardından dün endeks 2.043 puanı gördü. Eylül 2021’de son yılların en yüksek seviyesini gören Drewry’nin dünya konteyner endeksine göre, o tarihte 10.600 dolar olan 40’lık konteynerin spot navlun bedeli, Haziran 2022 sonunda 7.066 dolara geriledi.
Çin ithalatındaki düşüş kuru yükü vurdu
Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Oral Erdoğan, ABD ekonomisindeki parasal sıkılaşma, Rusya-Ukrayna savaşı, Çin’in geleceğe yönelik pozisyon ayarlama süreci ve AB’den ayrılan İngiltere’deki gelişmelerin küresel ekonomiyi şekillendiren dört önemli etken olduğunu ifade etti. Bu gelişmelerin denizcilik piyasalarına yansımasını değerlendiren Erdoğan, “Dev firmalar, ABD’nin bu derece faizi yukarı çekmesinin likidite sıkışması getireceğini düşünüyor. Dolayısıyla da başta tüketim olmak üzere üretimde de daralma öngörüyor ve buna karşı tedbir alma gerekesimi oluyor piyasada. Bu da kısa süreli bir panik havası yarattı. Piyasalar toparlayacaktır. Korkulduğu kadar kötü bir senaryo öngörmüyorum. Ama firmalar 1.5-2 yıl sonrasına pozisyon aldılar. Bu poziyon almalar üretimde ve tüketimi etkilediği için hızla taşımacılığa yansıdı. BDI 'de düşüş, Çin’in yüksek bir ithalat tercihinin olmadığını gösteriyor. Ancak AB’de sıkıntı büyük. Enerji maliyetlerinin çok yüksek seyretmesine karşın, üretimin eski iştahınıda hafif bir gerileme olması, enerjiye dayalı taşımacılıkta da bir düşüş görülebileceğini gösteriyor" dedi.
Yüksel Yıldırım: Gemi talebi düşecek, limana gelen yük azalacak
Yıldırım Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, haftasonu Türkiye Denizcilik Zirvesi’nde yaptığı konuşmasında, küresel piyasalardaki düşüşe vurgu yaparak, sektörün mevcut risklere karşı hazırlıklı olması uyarısında bulundu. Yıldırım, “Dünyada şu an bir yavaşlama başladı. Türkiye’de bunu belki tam hissetmiyoruz ama maalesef dünyada başladı. Sonbaharda kendini iyice gösterecek. Umuyorum ki, 2008 krizi gibi bir kriz olmaz. ‘soft landing’ dediğimiz gibi bir şey olur. Denizcilik sektörü son iki yıldır güzel paralar kazandı. Bu ömür boyu sürmeyecek, sonuna geliyoruz. Bundan sonra gelecek krizde tekrar 2008-2009‘da yediğimiz o dayağı yemeyelim. Şimdiden hazırlıklarımızı yapalım. Gerçekten dünyada resesyon olacak gibi gözüküyor. Çok yüksek bir enflasyon ve resesyon olacak. İnanılmaz bir tehlike getiriyor. Faizler yüksek, kazançlar düştü, insanlar yatırım yapmayacak. Gemilere olan talepler azalacak. Limanlara gelen yükler azalacak. Bu bir zincir. Madenden, fabrikalara, fabrikalardan taşımaya, taşımadan tüketime kadar bu etkilenecek. Bunun üstünde jeopolitik riskler var. Avrupa kışa hazırlık yapacak. Nasıl yapacağını bilmiyor. Enerji fiyatları inanılmaz yüksek. Yani büyük bir tehlike içine giriyoruz. Yurt dışında gördüklerimin altını çizmek istedim. Gerçekten hazır olalım. Keşke demeyelim" diye konuştu.
Aysel YÜCEL – DÜNYA GAZETESİ
